Σε μια εποχή όπου κυριαρχούν οι εμμονές για την λεπτή κι όμορφη εξωτερική εμφάνιση, είναι δύσκολο να πούμε με ασφάλεια ποιος έχει διατροφική διαταραχή (Νευρογενή Ανορεξία ή Βουλιμία) και ποιος όχι. Δεν βοηθάνε ούτε κι οι εικόνες με τις οποίες μας βομβαρδίζουν καθημερινά τα περιοδικά κι οι τηλεοράσεις. Για το λόγο αυτό πολλά νεαρά κορίτσια παρουσιάζουν έντονες ανησυχίες για την εξωτερική τους εμφάνιση. Μάχονται καθημερινά ενάντια στη φύση για να έχουν ένα σώμα υπερβολικά αδύνατο και να μπορούν να μπουν σ’ όλο και μικρότερα μεγέθη.
Τώρα ακόμη κι η φίλη σου άρχισε να συμπεριφέρεται παράξενα και με τρόπο επικίνδυνο για τη συναισθηματική και σωματική της υγεία. Ίσως αυτό θα πει ότι αποφεύγει το φαγητό, φαίνεται πιο αδύνατη από ποτέ και κλείνεται ολοένα και περισσότερο στον εαυτό της (ενδείξεις νευρογενούς ανορεξίας). Ίσως πάλι κάποιες φορές τρώει υπερβολικά, χάνεται στην τουαλέτα για ώρες μετά από κάθε γεύμα και το βάρος της ανεβοκατεβαίνει παράξενα (ενδείξεις νευρογενούς βουλιμίας). Διαισθάνεσαι ότι κάτι δεν πάει καλά μαζί της αλλά δεν μπορείς να το πεις με βεβαιότητα. Πέρα από τη δραματική απώλεια βάρους ή την έντονη αυξομείωση βάρους, υπάρχουν κι άλλα σημάδια που μπορεί να προμηνύουν ότι η φίλη σου υποφέρει από κάποια διατροφική διαταραχή. Είναι σημαντικό να γνωρίζεις πια είναι αυτά ώστε να μπορέσεις και να περάσεις στο επόμενο στάδιο της δράσης για βοήθεια.
Συμπτώματα διατροφικών διαταραχών (Διατροφικές Διαταραχές)
- Παρουσιάζει εμμονή με το βάρος της και με το φαγητό. Η μόνιμη της ασχολία είναι το μέτρημα των θερμίδων και δεν μιλάει για σχεδόν οτιδήποτε άλλο εκτός από τη διατροφή και τα κιλά της.
- Ασκείται υπερβολικά. Περνάει ώρες ολόκληρες καθημερινά στο γυμναστήριο κι επιμένει να γυμνάζεται ακόμη κι όταν είναι κουρασμένη ή άρρωστη.
- Ακολουθεί πολύ στερητικές δίαιτες ή έχει αποκλείσει συγκεκριμένες τροφές από το διατροφολόγιο της. Κόβει το φαγητό σε πολύ μικρά κομμάτια ή σκαλίζει το φαγητό μέσα στο πιάτο και το απλώνει δεξιά κι αριστερά αντί να τρώει.
- Χρειάζεται πολύ χρόνο να τελειώσει ένα γεύμα. Πολύ περισσότερο απ’ ότι θεωρείται φυσιολογικό.
- Χάνεται στην τουαλέτα πολλή ώρα μετά από ένα γεύμα ή την ακούσατε να κάνει εμετό μετά από ένα γεύμα.
- Αποφεύγει να σας συνοδεύσει σε κοινωνικές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν φαγητό ή όταν έρθει παρουσιάζει πάντα μια δικαιολογία για να μην φάει.
- Φοράει ριχτά ρούχα ενώ δεν το συνήθιζε προηγουμένως (συνήθως για να κρύβει το ραγδαίο χάσιμο βάρους).
- Μιλάει συνεχώς για το πόσο χοντρή είναι ακόμη κι όταν έχει χάσει υπερβολικό βάρος.
- Χρησιμοποιεί καθαρτικά ή χάπια δίαιτας.
- Έχει τάσεις λιποθυμίας, γεμίζει εύκολα μώλωπες, είναι πολύ χλωμή και παραπονιέται συχνά ότι κρυώνει.
Πως το αντιμετωπίζω;
Αν η φίλη σας παρουσιάζει αρκετά από τα πιο πάνω συμπτώματα κι ανησυχείτε ότι μπορεί να υποφέρει από κάποια διατροφική διαταραχή τότε το πρώτο βήμα είναι να μιλήσετε στην ίδια για την ανησυχία σας με τρόπο μαλακό που φανερώνει ότι νοιάζεστε για εκείνη. Προσπαθήστε να είστε όσο πιο υποστηρικτική γίνεται. Θα πρέπει να την ακούσετε πολύ προσεκτικά, να γίνετε καλός ακροατής παρά να βιαστείτε να πείτε τη γνώμη σας ή να δώσετε κάποια συμβουλή. Συνήθως αυτό είναι κάτι που κάνουν τα άτομα του περιβάλλοντος του ατόμου που υποφέρει από διατροφική διαταραχή κι αυτό κλείνεται ακόμη περισσότερο στον εαυτό του και στη μυστικοπάθεια του. Εξάλλου δεν είναι η θέση σας να κάνετε οποιαδήποτε διάγνωση, αλλά κάποιου καλά εκπαιδευμένου ειδικού που γνωρίζει ακριβώς πότε κάποιο άτομο υποφέρει σίγουρα από κάποια διατροφική διαταραχή.
Είσαι καλή φίλη ακριβώς επειδή θες να βοηθήσεις και το να ενθαρρύνεις τη φίλη σου να λάβει ιατρική βοήθεια για κάτι το τόσο σοβαρό κι επικίνδυνο είναι το καλύτερο που μπορείς να κάνεις για να τη βοηθήσεις. Αν πάλι πιστεύεις ότι η φίλη σου θα αρνηθεί τη βοήθειά σου τότε μπορείς να μιλήσεις με κάποιο άτομο της οικογένειάς της για αυτές σου τις ανησυχίες. Δυστυχώς κάποιες φορές η οικογένεια είναι η τελευταία που θα αντιληφθεί ένα τέτοιο πρόβλημα ακριβώς επειδή τα άτομα με διατροφικές διαταραχές γίνονται ταχυδακτυλουργοί στην εξαφάνιση τροφής και στην κάλυψη της ραγδαίας απώλειας βάρους όπως ανέφερα πιο πάνω. Σε όποιον κι αν επιλέξεις να μιλήσεις το σοφότερο θα ήταν να τους παροτρύνεις να λάβουν την βοήθεια ενός εξειδικευμένου ψυχολόγου/ψυχοθεραπευτή.
Γίνε όσο πιο υποστηρικτική γίνεται. Μπορεί να διαβάσεις και να ενημερωθείς πρώτα εσύ για τις διατροφικές διαταραχές προτού κάνεις κάποια κίνηση. Οι διατροφικές διαταραχές είναι πολύ ύπουλες κι επικίνδυνες παθήσεις. Πάνω απ’ όλα θα πρέπει να αποφύγεις να μιλάς στη φίλη σου για το φαγητό, να την πιέζεις να φάει ή να μπεις σε οποιαδήποτε αντιπαράθεση γιατί ίσως έτσι κλειστεί ακόμη περισσότερο στον εαυτό της και χάσεις την οποιαδήποτε χρυσή ευκαιρία για να τη βοηθήσεις. Απόφυγε να κάνεις οποιοδήποτε σχόλιο για την εμφάνιση της γιατί αυτό μπορεί να ενθαρρύνει ακόμη περισσότερο την προβληματική διατροφική συμπεριφορά. Τα περισσότερα άτομα με διατροφική διαταραχή πανικοβάλλονται όταν ακούσουν «φαίνεσαι καλύτερα τώρα», ή «ομόρφυνες», γιατί αυτό στα αυτιά τους ακούγεται «έβαλες βάρος/χόντρυνες». Επίσης όταν κάποιος λέει «φαίνεσαι άρρωστη», ή «φαίνεσαι χάλια» αυτό μπορεί να ενθουσιάσει ακόμη περισσότερο το άτομο που έχει διατροφικό πρόβλημα γιατί αυτό ακριβώς σημαίνει πως έχουν χάσει πολύ βάρος και πιθανόν να συνεχίσουν τη λιμοκτονία με ακόμη περισσότερο πείσμα.
Είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να προσπαθείς να βοηθήσεις κάποιον που πιστεύει πως δε χρειάζεται βοήθεια. Οι έφηβες που υποφέρουν από διατροφικές διαταραχές είναι συνήθως σε πλήρη άρνηση κι έχουν πάρα πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση. Γι’ αυτό δείξε στη φίλη σου πως τη νοιάζεσαι πραγματικά γι’ αυτό που είναι ανεξάρτητα από το τι δείχνει ο δείκτης της ζυγαριάς της.
