Η νέα πανδημία του κορωνοϊού είναι πλέον γεγονός που αφορά κι επηρεάζει τις ζωές όλων ανά το παγκόσμιο. Οι περισσότεροι άνθρωποι ερχόμαστε αντιμέτωποι με πρωτόγνωρους φόβους και συναισθήματα καθώς η πραγματικότητα στην οποία ζούμε αλλάζει ολοένα και περισσότερο. Γενικά οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης όπου συμβαίνει ένα σοβαρό γεγονός είναι δυνατόν να προκαλέσουν στους ανθρώπους ποικίλες αντιδράσεις ανεξαρτήτου ηλικίας. Μπορεί να βιώσουμε συναισθήματα θλίψης, ενοχής, οργής, φόβου, σύγχυσης και άγχους, και για το κρίσιμο γεγονός που αντιμετωπίζουμε αλλά και ως συνέπεια της παρατεταμένης απομόνωσης και της αναστάτωσης της καθημερινής μας ρουτίνας. Αυτές οι αντιδράσεις είναι φυσιολογικές, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν νέες και σημαντικές αλλαγές στην πραγματικότητά μας. Στην περίπτωση του κορωνοϊού δεν απειλείται μόνο η υγεία και η ζωή εμάς και των αγαπημένων προσώπων μας αλλά καλούμαστε να μείνουμε σπίτι επ’ αόριστον. Ωστόσο είναι και μια ευκαιρία να περάσουμε αρκετό ποιοτικό κι εποικοδομητικό χρόνο με τον εαυτό μας και τους αγαπημένους μας ανθρώπους και να ασχοληθούμε με δραστηριότητες που όλο αναβάλλαμε εξαιτίας του λιγοστού χρόνου και των διάφορων πιέσεων της ρουτίνας. Πιο κάτω ακολουθούν εισηγήσεις για το πως να διαχειριστούμε τη νέα μας πραγματικότητα, πως να μιλήσουμε και να στηρίξουμε τα παιδιά μας καθώς και για τα άτομα τρίτης ηλικίας που επίσης επηρεάζονται.
Πως μπορούμε να διαχειριστούμε τη νέα μας πραγματικότητα
Είναι σημαντικό να κάνουμε διαλείμματα από το να βλέπουμε και να διαβάζουμε οτιδήποτε σχετικά με τον κορωνοϊό, συμπεριλαμβανομένων και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Το να ακούμε διαρκώς για την πανδημία και να εκθέτουμε τον εαυτό μας στην πληθώρα περιττών πληροφοριών που υπάρχουν σε διαδίκτυο, τηλεόραση και ραδιόφωνο, μπορεί να προκαλέσει ανησυχία και γενική δυσφορία. Μια καλή τακτική είναι να επιλέγουμε να ελέγχουμε τα νέα μία ή δύο συγκεκριμένες ώρες της ημέρας. Είναι επίσης σημαντικό να προτιμήσουμε να ενημερωνόμαστε από έγκυρες πηγές πληροφοριών: ΠΟΥ, ECDC και τοπικούς φορείς.
Όσο είναι δυνατών να προσπαθούμε να ακολουθούμε την συνηθισμένη μας ρουτίνα, π.χ., γευμάτων, εργασίας και ξεκούρασης έστω και αν μένουμε σπίτι.
Χρειάζεται να βρίσκουμε αρκετό χρόνο για χαλάρωση. Ο καθένας από εμάς έχει ανάγκη και λίγο ιδιωτικό χρόνο. Επομένως να μην διστάσουμε να διεκδικήσουμε χρόνο για τον εαυτό μας όπου μπορούμε για λίγο να περιοριστούμε σε κάποιο άλλο χώρο του σπιτιού και να ασχοληθούμε με πράγματα που αγαπάμε. Για παράδειγμα, να πάρουμε λίγες βαθιές ανάσες, να κάνουμε διαλογισμό, ασκήσεις χαλάρωσης ή να διαβάσουμε ένα βιβλίο.
Σημαντικό επίσης είναι να φροντίσουμε για την καλή υγεία του σώματος μας, να προσπαθούμε να τρεφόμαστε υγιεινά, αν δεν μπορούμε να βγούμε για περπάτημα ή τζογκινκ έξω στη φύση να ασκούμαστε έστω και στο σπίτι, να κοιμόμαστε αρκετά και όσο μπορούμε να αποφεύγουμε τις καταχρήσεις φαγητού, αλκοόλ και καπνίσματος.
Ο φόβος και η ανησυχία σε τέτοιες συνθήκες είναι μια φυσιολογική αντίδραση, όπως επίσης και οι δυσκολίες στη συγκέντρωση και στη λήψη αποφάσεων εξαιτίας του στρες. Παρόλα αυτά είναι καλό να έχουμε στο μυαλό ότι η θετική στάση βοηθάει περισσότερο εμάς προσωπικά καθώς και την κοινότητα στην οποία ζούμε.
Μπορούμε ακόμη να παραμείνουμε σε επικοινωνία με αγαπημένα μας πρόσωπα, συγγενείς και φίλους, καθότι η κοινωνική απομάκρυνση είναι μόνο φυσική και όχι ψυχική. Εξάλλου η τεχνολογία μειώνει τις αποστάσεις και μας βοηθάει να μην χάνουμε επαφή με αγαπημένα πρόσωπα που είναι στο εξωτερικό καθώς και με τους γονείς, τις γιαγιάδες και τους παππούδες μας που έχουν κι αυτοί απομονωθεί στο σπίτι. Έτσι μπορούμε να μιλάμε με τους σημαντικούς μας ανθρώπους μέσα από βιντεοκλήσεις ή στο τηλέφωνο αφού ως γνωστόν η εξωτερίκευση των συναισθημάτων σε άτομα που εμπιστευόμαστε μας βοηθάει να αισθανθούμε καλύτερα.
Άλλοι τρόποι να αξιοποιήσουμε εποικοδομητικά τον χρόνο που μένουμε στο σπίτι
Μπορούμε να φέρουμε σε πρώτο πλάνο τη λίστα με όλες εκείνες τις ασχολίες που έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας και που ο λιγοστός ελεύθερος χρόνος της καθημερινότητας δεν μας επιτρέπει να τις υλοποιήσουμε. Είναι δηλαδή μια ευκαιρία να διαβάσουμε εκείνο το λογοτεχνικό βιβλίο που όλο αναβάλλουμε, να ολοκληρώσουμε την αγαπημένη μας τηλεοπτική σειρά χωρίς να μας προλάβει ο ύπνος και να φτιάξουμε την νέα συνταγή μεξικάνικου κοτόπουλου που βάλαμε στην άκρη.
Επιπλέον εφόσον έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο μπορούμε να κάνουμε όλες αυτές τις δουλειές που αφήσαμε στη μέση, όπως για παράδειγμα την φροντίδα του κήπου μας, την οργάνωση του σπιτιού και την εκκαθάριση αντικειμένων και ρούχων που δεν χρησιμοποιούμε πια. Διαχωρίζοντας αυτά που είναι σε καλή κατάσταση από αυτά που είναι για πέταμα μπορούμε να τα ετοιμάσουμε σε σακούλες για δωρεά σε φιλανθρωπικούς οργανισμούς.
Τώρα είναι επίσης μία ιδανική ώρα για να περάσουμε ποιοτικό χρόνο με την οικογένεια διαβάζοντας παραμύθια, βλέποντας κωμικές ταινίες και ντοκιμαντέρ, παίζοντας επιτραπέζια παιχνίδια και φτιάχνοντας ωραία εδέσματα και γλυκά στην κουζίνα με την βοήθεια των παιδιών. Μας δίνεται επίσης η ευκαιρία να αφιερώσουμε χρόνο στους τετράποδους φίλους μας που έχουμε παραμελήσει λόγω έλλειψης χρόνου. Ας μην ξεχνάμε ότι τα κατοικίδια μας λειτουργούν ως φυσικό ψυχοφάρμακο.
Πώς να μιλήσουμε στα παιδιά για τον κορωνοϊό και πως να τα στηρίξουμε
Τα παιδιά χρειάζονται να γνωρίζουν την αλήθεια για το τί συμβαίνει γι’ αυτό και θα πρέπει να τους το εξηγήσουμε και να απαντήσουμε τις ερωτήσεις τους με λόγια απλά. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να αρνηθούμε τι συμβαίνει αλλά ούτε και να εκθέσουμε υπερβολικά τα παιδιά σε πληροφορίες που τους είναι αχρείαστες και που μπορεί να προκαλέσουν στρες και ανησυχία. Θα πρέπει λοιπόν να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Παράλληλα βοηθούμε τα παιδιά να αισθάνονται ασφαλή όταν τους πούμε ότι υπάρχουν πολλοί προετοιμασμένοι ειδικοί (γιατροί, νοσηλευτές, αστυνομικοί) που εργάζονται συνεχώς για να αποκαταστήσουν την ασφάλεια στο περιβάλλον που ζούμε και να βοηθήσουν τους ασθενείς που είναι άρρωστοι. Έτσι επισημαίνουμε επίσης τις θετικές πτυχές της παρέμβασης.
Από την άλλη θα πρέπει να προσέξουμε πάρα πολύ να μην δώσουμε αντιφατικά μηνύματα. Τα παιδιά προσέχουν πολύ τις αντιδράσεις μας και διαισθάνονται τα συναισθήματά μας. Για παράδειγμα όταν λέμε σε ένα παιδί «δεν χρειάζεται να ανησυχείς» ή «μην φοβάσαι δεν υπάρχει λόγος» ενώ εμάς τους γονείς μας διακατέχει ο πανικός και κάνουμε σπασμωδικές κινήσεις γεμίζοντας τα ράφια του σπιτιού μας με τρόφιμα και καθαρίζοντας διαρκώς με τρόπο εμμονικό μπερδεύουμε το παιδί.
Είναι σημαντικό να βοηθήσουμε τα παιδιά να συνεχίσουν να ζουν ως παιδιά: θα πρέπει να συνεχίσουν να παίζουν, να απασχολούνται με τρόπο δημιουργικό και διασκεδαστικό και να συνεχίσουν να μαθαίνουν και να κάνουν τα μαθήματα που τους στέλνουν οι δάσκαλοί τους διασφαλίζοντας έτσι ένα πλαίσιο σταθερότητας και ασφάλειας.
Επίσης είναι πολύ βοηθητικό να εξηγήσουμε στα παιδιά ότι κάτω από αυτές τις συνθήκες καραντίνας είναι φυσιολογικό να αισθανόμαστε απογοήτευση, εκνευρισμό ή στεναχώρια που δεν είμαστε ελεύθεροι να ζήσουμε την ρουτίνα μας όπως πριν. Αν παράλληλα μοιραστούμε μαζί τους τα δικά μας συναισθήματα και τρόπους με τους οποίους διαχειριζόμαστε το δικό μας στρες κάλλιστα βοηθάμε τα παιδιά να μάθουν θέτοντας τους εαυτούς μας ως ένα καλό παράδειγμα. Σε τέτοιες συνθήκες τα παιδιά δεν χρειάζονται κάτι περισσότερο από μια σταθερότητα στη ρουτίνα τους αλλά και την αγάπη και την ασφάλεια των γονιών τους γι’ αυτό μείνετε δίπλα τους με τον τρόπο που σας χρειάζονται.
Συμβουλές για άτομα τρίτης ηλικίας
Ίσως σας βοηθήσει να γνωρίζετε ότι είναι φυσιολογικό να φοβάστε. Αυτός βέβαια είναι ένας βοηθητικός και προστατευτικός φόβος εφόσον σας παρακινεί να ακολουθήσετε τις οδηγίες του γιατρού – όπως για παράδειγμα να μην βγείτε έξω και να απομονωθείτε.
Ίσως σας ανακουφίσει αν σκεφτείτε ότι το να παραμείνετε σπίτι είναι ένας τρόπος για να βοηθήσετε τον εαυτό σας και τους άλλους, φίλους, συγγενείς και όσους εργάζονται στην πρώτη γραμμή με ανθρώπους που χρειάζονται περισσότερη βοήθεια.
Αν αυτές τις μέρες αισθάνεστε απομονωμένοι ή εγκαταλελειμμένοι, αν σας ταλαιπωρεί το άγχος, η ανησυχία και οι αρνητικές σκέψεις θα βοηθούσε ίσως να απενεργοποιούσατε την τηλεόραση, το ραδιόφωνο και το διαδίκτυο και να επιλέγατε να ακούγατε τις ειδήσεις μόνο μία ή δύο συγκεκριμένες ώρες της ημέρας.
Προσπαθήστε επίσης να διατηρήστε τη ρουτίνα σας όσο το δυνατόν περισσότερο. Κρατώντας τον εαυτό σας απασχολημένο σας βοηθάει μειώνοντας την ένταση που αισθάνεστε. Για παράδειγμα, συνεχίστε να ασχολείστε με τη μαγειρική, το πλέξιμο, το διάβασμα, την καθαριότητα του σπιτιού και την κηπουρική στην αυλή σας. Κανείς επίσης δεν σας απαγορεύει να κάνετε ένα περίπατο στην αυλή σας ή να καθίσετε στο μπαλκόνι σας. Βεβαιωθείτε ότι κοιμάστε ικανοποιητικά και τρώτε μικρά συχνά γεύματα. Κρατήστε επαφή με φίλους, παιδιά και εγγόνια έστω και τηλεφωνικώς. Τα θετικά συναισθήματα βοηθούν, γι’ αυτό επιλέξτε να μιλάτε με ανθρώπους που σας κάνουν να αισθάνεται ευχάριστα και με τους οποίους μπορείτε να κάνετε θετική ανταλλαγή σκέψεων και συναισθημάτων.
Επίλογος
Τα σοβαρά συμβάντα όπως αυτό της πανδημίας του κορωνοϊού δημιουργούν συνήθως συλλογικά μια εσωτερική κατάσταση υψηλής ευαισθησίας με αποτέλεσμα να προκαλούνται ιδιαίτερα έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις. Αυτά τα κρίσιμα γεγονότα προκαλούν αναπόφευκτα αλλαγές στην καθημερινότητα όλων. Ωστόσο μας προσφέρουν και νέες ευκαιρίες να διαχειριστούμε το χρόνο μας εποικοδομητικά και δημιουργικά και να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με τον εαυτό μας και τις σχέσεις μας με τους σημαντικούς ανθρώπους της ζωής μας και να τις κτίσουμε σε πιο γερές βάσεις. Πέραν από αυτό τέτοιες καταστάσεις μπορεί λειτουργήσουν ως μια παύση όπου μπορούμε να αναθεωρήσουμε τον τρόπο ζωής βοηθώντας μας να εκτιμήσουμε τα μικρά πράγματα στη ζωή και ταυτόχρονα μπορούν να μας κάνουν πιο δυνατούς και πιο ανθεκτικούς μπροστά στις οποιεσδήποτε δυσκολίες της ζωής.
