Η συμπόνια ως αντίδοτο για τη μοναξιά
Παλιά θεωρείτο ότι το χρόνιο συναίσθημα της μοναξιάς ήταν κυρίως γνώρισμα των ηλικιωμένων που μένουν μόνοι και ξεχασμένοι σ’ άδεια σπίτια ή σε ψυχρά δωμάτια γηροκομείων. Οι σύγχρονες επιστημονικές έρευνες απέδειξαν ότι πολλοί έφηβοι και νεαροί ενήλικες αισθάνονται μόνοι.
Στις πλείστες των περιπτώσεων η μοναξιά δεν είναι στην κυριολεξία αυτό που περιγράφει, το να είναι δηλαδή κανείς μόνος. Στην ουσία η μοναξιά είναι μια καθαρά πνευματική κατάσταση. Στα άτομα που αισθάνονται μόνα κυριαρχεί η αντίληψη ότι είναι πράγματι μόνα τους κι ότι είναι απομονωμένα από τον υπόλοιπο κόσμο με αποτέλεσμα το εσωτερικό κενό που αισθάνονται να μεγεθύνει ακόμη περισσότερο το χάσμα της επικοινωνίας με τον υπόλοιπο κόσμο. Για παράδειγμα, ένας φοιτητής μπορεί να αισθάνεται μόνος ακόμη κι αν περιτριγυρίζεται από συγκάτοικους κι από άλλους συμφοιτητές του. Ένας μετανάστης σε ξένη χώρα μπορεί να νιώθει μόνος παρόλο που βρίσκεται διαρκώς ανάμεσα σε πολύ κόσμο.
Πολλά από τα άτομα που υποφέρουν από χρόνια συναισθήματα μοναξιάς έχουν επίσης χαμηλή αυτοεκτίμηση. Οι άνθρωποι που δεν πιστεύουν στον εαυτό τους συχνά θεωρούν οι άλλοι δεν τους θέλουν κι ότι δεν αξίζουν την προσοχή και την εκτίμηση. Αν και επιθυμούν διακαώς την ανθρώπινη επαφή αυτή η αρνητική στάση απέναντι στον εαυτό τους και γενικότερα η απαισιόδοξη στάση τους απέναντι στον κόσμο δεν τους επιτρέπει να δημιουργήσουν δεσμούς με τους ανθρώπους γύρω τους.
Η επιστήμη της ψυχολογίας μέσα από πληθώρα ερευνών έχει ανακαλύψει ποικίλους παράγοντες που ευθύνονται για τα χρόνια συναισθήματα μοναξιάς. Για παράδειγμα, ανακαλύφθηκε ότι οι μοναχικοί άνθρωποι συνήθως δυσκολεύονται να ανοιχθούν, να εκφράσουν δικές τους σκέψεις και συναισθήματα και γενικά υστερούν στην επικοινωνία και στις κοινωνικές δεξιότητες. Είναι δηλαδή σημαντικό, να μπορεί κανείς να αναγνωρίζει τα επικοινωνιακά σινιάλα σε μια συζήτηση (π.χ., να είναι καλός ακροατής, να νεύει όταν χρειάζεται και να απαντά όταν είναι απαραίτητο). Αυτό θα πει ότι μια καλή στρατηγική για να ξεπεράσει κανείς το συναίσθημα της μοναξιάς είναι να δουλέψει στο να βελτιώσει τις κοινωνικές του δεξιότητες.
Ο Δαλάι Λάμα ερωτήθηκε για τους λόγους που οδηγούν στη μοναξιά. Κατά την άποψή του στις πλείστες περιπτώσεις οι άνθρωποι περιμένουν για θετική ανταπόκριση πρώτα από τους άλλους αντί να πάρουν την πρωτοβουλία να δημιουργήσουν οι ίδιοι την προοπτική για επικοινωνία. Θεωρεί ότι κάτι τέτοιο δημιουργεί προβλήματα λειτουργώντας ως εμπόδιο κι έτσι απλά προωθεί τα αρνητικά συναισθήματα της απομόνωσης και της μοναξιάς. Ο καλύτερος τρόπος για να για να ξεπεράσει κανείς το συναίσθημα της μοναξιάς είναι να αναθεωρήσει την δική του στάση και να ξεκινήσει να προσεγγίζει τους άλλους έχοντας κατά νου το συναίσθημα της συμπόνιας ως τη βασική φύση της ανθρωπότητας. Δηλαδή, να δούμε τους άλλους ανθρώπους ως συμπονετικούς εκ φύσεως παρά ως εχθρικούς κι εγωκεντρικούς. Κάτι τέτοιο αυτόματα μειώνει το συναίσθημα του φόβου και μας βοηθά να ανοιχθούμε στους άλλους, καλλιεργώντας έτσι μια θετική, φιλική ατμόσφαιρα.
(Για περισσότερες λεπτομέρειες διαβάστε, «Η τέχνη της ευτυχίας», Δαλάι Λάμα και Howard C. Cutler).
